تأثیر نور بر روان و سلامت انسان

نور یکی از نیاز های مبرم انسان برای داشتن شرایط لازم زندگی و ادامه حیات است . نور علاوه بر تأمین نیاز های مادی تأثیر مستقیمی نیز بر شرایط روحی -روانی افراد دارد . نور درمانی می تواند تأثیر زیادی در درمان بسیاری از بیماری های جسمی و روحی داشته باشد .

همان اندازه که نور خورشید بر پوست افراد تأثیر دارد نور نیز بر سلامتی و خلق و خوی افراد اثر می گذارد . نور اثر مستقیمی بر فعالیت اعضای درونی مغز دارد .اشتیاق و علاقه به روشنایی یا ترس از تاریکی تنها مسأله روان شناختی یا اجتماعی نیست بلکه تأثیر نور در کلیه موارد زیر نیز ثابت شده است .

• حفظ سلامت جسم
• درمان بسیاری از بیماری ها
• ارتقای کیفی اخلاق

به طور مثال طبق آزمایشات انجام شده نور شدید آبی می تواند DNA را در سلول زنده تغییر دهد هم چنین تغییرات دیگری در ویتامین ها ، اسیدهای آمینه ، پروتئین ها ایجاد کند . بدن به طور طبیعی ماده ای به نام بیلی روبین می سازد که همین ماده نور را جذب می کند و بدن با آن وارد واکنش فتوشیمیایی می شود .

استفاده از نور مناسب برای درمان افسردگی های فصل زمستان از دیگر تأثیر های نور بر سلامت انسان است . در کنار داروهای ضد افسردگی درمان با نور گزینه ای عالی برای درمان افسردگی های غیر فصلی است .

یک طراح نور پردازی در کلیه مراحل طراحی نورپردازی خود همواره به این موضوع که رفتار انسان چگونه از نور تأثیر می گیرد توجه می کنند .

در تأثیر گذاری های غیر مستقیم نور در فضاهای داخلی می توان گفت هرچه فضا روشن تر باشد محیط دلپذیرتری احساس می کنیم بنابراین علاوه بر نور طبیعی خورشید در فضا های داخلی حتما از لامپ هایی که نور گرم و سرد تولید می کنند نیز استفاده می شود .

انسان همان گونه که طالب نور است و به طرف نور می رود، به لحاظ دلایل پیچیدۀ روانشناختی و مسائل گوناگون اخلاقی، به طور اعم موجودی است که جهت حفظ و حراست حریم خصوصی خویش هرگز طالب آن نبوده که در ساعات فراغت و راحت توسط دیگران دیده شود و به همین دلیل همیشه در طراحی فضاهای داخلی آنجا که مسئلۀ نورپردازی مطرح بود، با تضادی عجیب مواجه بوده است .

به عبارتی هم پنجره های بلند و شیشه های بزرگ و پر نور می خواهد و هم بلافاصله در ذهن خود به فکر تهیه پوششی از قبیل پرده برای آن است تا روی آن را بپوشاند .  در واقع می خواهد اختیار کنترل نور و نورپردازی را خود به دست بگیرد .

با توجه به توضیحات داده شده به نظر شما آیا داشتن دانش فیزیکی نور برای نورپردازی شهری ، ساختمان و … کافی است؟ نه، حقیقتاً ! ما برای انسان ها طراحی می کنیم و پاسخ روانشناسی نیز ممکن است به طور یکسانی اهمیت داشته باشد . اینکه چطور نورپردازی بر رفتار مردمی که از فضا استفاده می کنند تأثیر می گذارد همواره  از نکات شایان توجه طراحان نور پردازی است .

تا به حال به تأثير نور در محيط اطراف خود و تأثير آن بر رفتار در محل زندگي و کارتان توجه کرده ايد؟
آيا مي دانيد مي توانيد با انتخاب صحيح نور و رنگ و اندازه آن، فضايي مطبوع براي خود و اطرافيان ايجاد نموده و از محيطي دلنشين و آرامش بخش لذت ببريد؟
آيا مي دانيد با نورپردازي صحيح مي توانيد علاوه بر از بين بردن محل هاي نه چندان زيبا در محل زندگي و کار خود، فضايي جذاب خلق نماييد؟
و بالاخره آيا مي دانيد نور و رنگ مي تواند محيط اطراف شما را بزرگ تر يا کوچک تر جلوه کند؟

براي ايجاد فضايي گرم و مطبوع بهتر است از چراغ هاي روميزي با انتخاب کلاهک هايي با رنگ گرم مثل نباتي و يا زرد استفاده نماييد. نورهاي گرم و رنگي تأثير بسزايي در روحيه افراد مختلف داشته و احساس شادابي و بشاشيت بيشتري مي نمايد، مانند نورهاي سبز، بنفش، زرد و قرمز که به ترتيب احساس طبيعت، آرامش و هيجان را به انسان القا مي نمايد.

همچنين مي توانيد به جاي استفاده از منبع نور قوي و يکسان، با تغيير ميزان نوردهي لامپ ها در محل هاي مختلف و تغيير رنگ و حباب هاي آنها، فضايي با سايه روشن و طيف هاي مختلف نوري و رنگ هاي مورد علاقه ايجاد کنيد و بر جذابيت محيط خود بيفزاييد. در مورد تغيير محل زندگي يا کار خود به محيطي که بتوانيد عيوب آن را بپوشانيد يا تأکيد بر موضوعات زيباي محل زندگي خود داشته باشيد، به جاي استفاده از لوستر يا منبع نوري متمرکز، از آباژورهاي پايه بلند و کوتاه و همچنين چراغ هاي ديواري استفاده نماييد.

در محل هايي که زياد مايل به رؤيت آنها نيستيد، مي توانيد از آباژورهاي کوتاه حباب دار با نورهاي رنگي ملايم که نور را به طرف بالا منعکس مي نمايد، استفاده نماييد و منابع قوي تر نور را که مي تواند به رنگ سفيد و شيري باشد، در مکان هاي زيباي محل زندگي خود قرار دهيد و به طور کلي سعي در تاريک نمودن قسمت هاي نه چندان زيبا و روشن تر نمودن بخش هاي اصلي و دلخواه خود نماييد.

در روز هم مي توانيد از پرده ها کمک بگيريد، زيرا پرده ها مي توانند ميزان نور ورودي از پنجره را به داخل کنترل نموده و با انتخاب رنگ دلخواه خود رنگ محيط را نيز تغيير دهند. براي بلندتر جلوه دادن سقف مي توانيد در شب نور را به طرف بالا و به سمت آن بتابانيد يا سقف را نسبت به محيط روشن تر نماييد. در روز با انتخاب رنگ هاي روشن و استفاده از آيينه در بخش هايي از ديوارها، به بزرگ تر نشان دادن فضا کمک مي کنيد يا در اتاق ها با روشن تر نمودن دو ديوار رو به روي هم با کمک نور يا رنگ، اتاق را بزرگ تر نمايش دهيد و برعکس در صورتي که نور را از سقف دور نگه داريد و از چراغ ها و آباژورهايي که نور را به طرف پايين منعکس مي کنند و از رنگ هاي نه چندان روشن و سفيد يا شيري استفاده نماييد، فضاي خود را خودماني تر و کوچک تر جلوه مي دهيد.

البته توصيه مي شود قبل از انتخاب نور، کتاب هايي که در مورد روان شناسي نور و رنگ منتشر شده اند را مطالعه نموده و نور را متناسب با خلق و خو و شخصيت دروني و رفتارهاي هيجاني و آرام خود انتخاب نماييد.